Bilard

Geneza powstania gry w bilard

Powstanie bilarda datuje się już na XV wiek, a za miejsce urodzenia wskazuje się Francję.  Bilard wywodzi się z gry na wolnym powietrzu podobnej do krokieta – rozgrywki przeniesiono pod dach, kiedy warunki atmosferyczne nie sprzyjały rywalizacji na zewnątrz (stąd tradycyjne, zielone płótno na stole, które imituje trawę).

Termin „bilard” ma 2 alternatywne korzenie etymologiczne, z których oba pochodzą z języka francuskiego. Jednym słowem jest billart, czyli kij, który używano do uderzania piłki. Drugi to bille, co dosłownie oznacza piłkę.

Pierwszy stół bilardowy zapisano w inwentarzu króla Francji Ludwika XI (1423-1483). Stół ten oczywiście diametralnie różnił się od tych, które używamy dzisiaj: został wykonany z jednego kamiennego łupka pokrytego zieloną tkaniną. Na stole bilardowym znajdował się otwór pośrodku do wbijania bili. Bile były wykonane z kości słoniowej.

Kije do ówczesnego bilarda bardziej przypominały kije golfowe, a bile były nimi popychane, a nie uderzane (w dzisiejszej grze w bilard jest to uderzenie push – całkowicie niedozwolone, bo wypacza sens bilarda).

Ewolucja bilarda – angielski snooker

W Wielkiej Brytanii dominującą grą bilardową od około 1770 r. do lat dwudziestych XX wieku był „angielski bilard” [English Billiards], rozgrywany trzema piłkami i sześcioma kieszeniami na dużym prostokątnym stole.

Brytyjska tradycja bilardowa jest dziś kontynuowana przede wszystkim dzięki grze „snooker”, która jest złożoną i kolorową grą łączącą aspekty ofensywne i defensywne i rozgrywaną na tym samym sprzęcie co angielski bilard, ale z 22 piłkami zamiast trzech.

Brytyjska popularność snookera jest porównywalna jedynie do amerykańskiej pasji do baseballu –  w Wielkiej Brytanii można codziennie oglądać zawody w snookerze.

Bilard w USA

W USA dominującą amerykańską grą bilardową aż do lat 70. XIX wieku był amerykański bilard czterokulowy, zwykle rozgrywany na dużym (11 lub 12 stóp), czterokartowym stole z czterema bilami bilardowymi – dwie z nich były białe a dwie czerwone.

Obecnie najpopularniejszym rodzajem bilarda w USA jest tak zwana dziewiątka. Od klasycznej wersji różni się przede wszystkim ilością bil oraz kolejnością ich wbijania. Oprócz rozgrywającej białej bili potrzebne są bile kolorowe, ponumerowane od 1 do 9 bile, ułożone na początku gry w romb. Celem całej rozgrywki jest umieszczenie w łuzie bili nr 9. Bile wbija się kolejno, zaczynając od najniższego numeru. Każde poprawne wbicie bili uprawnia do następnego uderzenia.

Rodzaje gry w bilarda

Poza opisaną wyżej dziewiątką bilard posiada wiele innych rodzajów. Żeby wymienić najpopularniejsze: pool, snooker, karambol, blackball.

Rodzaje gry w bilard można podzielić także ze względu na pochodzenie:

Bilard francuski

• Angle game
• Balkline
• Karambol
• Karambol 3-banowy

Bilard angielski

• Snooker
• Cake

Bilard amerykański

• Bank pool
• Boeliards
• Dziewiątka
• Ósemka, czyli Blackball
• Ósemka angielska
• Ósemka chińska
• Pan i Pani

Bilard rosyjski

• Ruska piramida

Jaki bilard wybrać?

Wybór odpowiedniego rodzaju gry w bilarda jest ściśle uzależniony od naszych osobistych preferencji i umiejętności. Jeśli jesteś amatorem – rozpocznij od czegoś mniej skomplikowanego niż snooker, natomiast jeżeli to nie jest Twój debiut – spróbuj odejść od najbardziej popularnych ósemek i dziewiątek właśnie na rzecz angielskiej rozgrywki.

Snooker staje się coraz popularniejszy w Polsce właśnie ze względu na niepowtarzalne zasady i wymagające dużej precyzji uderzenia.

Znajdź w swojej okolicy kluby bilardowe – tam na pewno znajdą się entuzjaści wielu innych rodzajów bilarda – gdy zobaczysz rozgrywkę na żywo, łatwiej będzie Ci wybrać coś dla siebie. Poszukaj również wskazówek na forach bilardowych – to bardzo cenne źródło informacji.

Kije bilardowe – co powinniśmy o nich wiedzieć?

Nie zaczniemy gry w bilarda, jeśli nie wybierzemy odpowiedniego sprzętu. Jeśli już dowiemy się wszystkiego o interesującym nas rodzaju bilarda, pora przejść do zakupu odpowiedniego kija bilardowego.

Kije bilardowe różnią się od siebie przede wszystkim: długością, wagą, końcówką i materiałem, z którego są wykonane.

Kije bilardowe mogą być wykonane z bardzo egzotycznych gatunków drewna jak choćby: brazylijskie drzewo różane, cocobolo, blackwood, drzewo oliwne, ziricote i bocote.

Najczęściej kije wykonywane są z twardego drzewa klonowego. Najbardziej unikatowe są kije bilardowe z kości słoniowej. Inne materiały to: włókno szklane, grafit lub kije hybrydowe, czyli łączące to co najlepsze z produktów drewnianych i „sztucznych”. Kij hybrydowy zazwyczaj ma drewniany rdzeń owinięty włóknem szklanym.

Budowa kija bilardowego:

• Odbijak –element wykonany z gumy lub plastiku. Hamuje wszelkie drgania oraz chroni kij przed uderzeniami i uszkodzeniami.
• Butt – rączka kija połączona gwintem ze szczytówką. Gwint może być drewniany bądź stalowy.
• Oplot –miejsce, w którym dotykamy kij prawą ręką.
• Pin (gwint) – wykonany ze stali bądź drewna łącznik szczytówki i butta.
• Szczytówka – zwężenie kija bilardowego przy końcu zwęża się do 11mm.
• Ferrula –pierścień, którego zadaniem jest oddzielenie szczytówki od kapki.
• Kapka –tip.
• Ferulokapka – połączenie kapki z ferulą, bardzo twarda końcówka, której zadaniem jest szybka reakcja kija na rozbicie.